Kinezyo Bantlama

Kinezyo bantlama (KT), spor yaralanmalarında, nörolojik, ortopedik ve pediatrik hastalıkların tedavisinde; ağrıyı azaltmak, kas aktivitesini uyarmak ya da inhibe etmek ve hareket açıklığını artırmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Kinezyo bantlama yöntemi ilk olarak Dr. Kenzo KASE tarafından 1970’li yıllarda bulunmuştur. 2008 yılında Pekin yaz olimpiyat oyunlarında sporcularda kullanılması için 58 ülkeye dağıtılıp, farklı branşta birçok sporcu tarafından kullanılmıştır. Daha sonra ise birçok ünlü sporcunun bu bandı kullanmasıyla daha tanınır hale gelmiştir.
İlk olarak ’’Kinesio Tex Gold’’ olarak isimlendirilen ve yapışkan yüzeyi sinüzoidal dalgalı olan bant kullanılmıştır. Bu dalgaların arasındaki alan sayesinde rahatlıkla ter ve hava geçirgenliği sağlanmıştır. Daha sonra ise ‘’ Kinesio Tex Platinum’’ olarak isimlendirilen ve yapışkan yüzeyi baklava dilimi şeklinde olan ve çoğunlukla spor yaralanmalarında kullanımı tavsiye edilen bant üretilmiştir.
Kinezyotape, gerçek boyutunun %140’ına kadar esneyebilen, yapışkanlı, renkli elastik koton özelliğindedir. Longitudinal yönde istirahat uzunluğunun %55-60 ‘ı oranında esneyebilme özelliğine sahip olduğu için, ciltte oluşan gerilme ve gevşemeleri kolaylıkla taklit edebilmektedir. Uygulama tekniğine bağlı olarak 2 ile 3 gün arasında epidermis üzerinde kalabilir. Çocuklarda ve lenfatik akışı düzenlemek amaçlı yapılan uygulamalarda 24 saatte bir bantlama uygulaması değiştirilir.
Kontraendikasyonları: Derin ven trombozu, açık yara üzerine, deri de tahriş ya da aktif selülit varsa ve aktif malignite olan bölgeye uygulama yapılmaz.
Dikkat edilmesi gereken durumlar; gebelik, diyabet, böbrek problemi olan hastalarda, iyileşen doku üzerine dikkatli uygulama yapılmalıdır. Kinezyotape’ in kırmızı, sarı, mavi, yeşil, siyah, ten rengi, turuncu gibi birçok rengi bulunmaktadır. Bantın özelliği rengine göre değişiklik göstermemektedir. Kullanılacak renk hastanın tercihine bırakılmalıdır.
Dr. Kenzo KASE, kas iskelet sistemi kaynaklı problemlerin oluşmasına kas fonksiyonunun bozulmasının sebep olduğunu düşünmektedir. Bu yüzden eklemin bantla sabitlenmesindense kasın bant ile desteklenmesinin daha etkili olduğunu savunmaktadır [30]. Uygulama Tekniği ‘’alan, hareket ve soğutma’’ prensibine dayanır. Ödeme bağlı olarak alan daralır, daralan alanda sıvı akışı yani hareket azalır ve buna bağlı enflamasyon oluşur. Yaralanan dokuda lenfatik akış azalır ya da kaybolur buna bağlı olarak sıvı birikimi sonucu cilt altı dokulara kompresyon olur ve bu da ağrıya sebep olur. Kinezyo bantlama ise cilt üzerinde basınç oluşturarak kutanöz reseptörleri uyarır ve bantlanan alanda oluşturduğu küçük kıvrımlar sayesinde cildi yukarı kaldırarak kas ile cilt arasındaki intersisyel alanı genişletir. Bu sayede gerilmiş olan doku üzerindeki basınç düşer ve lenfatik sıvı akışı artar. Bu sayede ağrı azalır, doku iyileşmesinde hızlanma, eklem hareket açıklığında artma ve nöromusculer sistemin yeniden yapılanması sağlanmış olur.
Kinezyolojik bantlama yapılırken banta I, Y, X,tırmık, ağ ve halka şekli verilerek kullanılabilmektedir. Bant tipinin seçimi uygulanacak olan tekniğe ve hastalığın aşamasına ve etkilenen bölgeye göre farklılık göstermektedir.
I şeridi bantlama tekniği: Özellikle akut kas zedelenmesinde ağrı ve ödemi azaltmak amacıyla kullanılır. Yaralanma bölgesi veya ağrılı bölgenin tam üzerine uygulama yapılır.
Y şeridi bantlama tekniği: Akut dönem geçtikten sonra ağrı ve ödemi azaltma amacıyla uygulanan bu teknik, yaralanan bölgeye ya da ağrıyan bölgenin tam üzerine uygulanmaktadır. Kas tekniği stimulasyon uygulaması esnasında kasın etrafını saracak biçimde uygulanmaktadır.
X şeridi bantlama tekniği: İki eklemin içine alındığı, kasın origo ve insersiosunun hareketle birlikte değiştiği durumlarda, maksimum gerilince boyunun büyük oranda değiştiği kas gruplarında kullanılan bir tekniktir.
Tırmık Şeritli Bant: Cerrahiden sonra oluşan ödemi azaltmak ve lenfatik drenajı artırmak amacıyla ödemin olduğu bölgeye uygulanmaktadır. Şeridin taban bölümü lenfatik kanal alanına gelecek şekilde yerleştirilir, şeritler ise ödemli alana doğru uygulanır.
Ağ şeklinde uygulama: Bantın orta alanı tırmık şeklinde, kenarları bitişik kalacak şekilde kesilir. Dirsek gibi çok hareketli eklemlerde uygulanır.
Halka (donut) şerit uygulama: I şeridinin orta kısmı halka şeklinde kesilir. Ortası açık kalacak şekilde 2-3 bant üst üste gelecek şekilde yapıştırılır. Fokal ödem azaltmak amacı ile uygulanılır.
Uygulama yapmadan önce bantların kenarları ovalleştirilmelidir. Bu sayede kişi kıyafetini giyinirken ya da çıkartırken ve hareket ederken bant korunmuş olur. Bandın başlangıç ve bitiş bölümüne gerim uygulanmamalıdır. Uygulanacak tedaviye göre maksimal germe (%100) , submaksimal germe (%75), Orta düzey germe (%50), hafif germe (%25), çok hafif germe (%10-15) ve hiç germe yapmadan (%0) uygulama olarak adlandırılmıştır.
Kas tekniği, fasya düzeltme tekniği, alan düzeltme tekniği, bağ/tendon tekniği, nöral teknik, fonksiyonel düzeltme tekniği ve lenfatik düzeltme tekniği olarak 7 uygulanma tekniği vardır.
Kas teknikleri: Kası stimüle ya da inhibe etmek amacıyla uygulanan yöntemlerdir. Bandın başlangıcı kas tendon bileşkesi üzerine gelmelidir. Çünkü etki mekanizmasının golgi tendon organı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. Amaç kası stimüle etmek ve fonksiyonu desteklemek ise bazı tekniklerde %25-%50 gerim önerilirken, bazı tekniklerde gerim önerilmemektedir. Origodan insersioya doğru uygulanır. Amaç kası inhibe etmek ise insersiodan origoya doğru uygulama verilir. Gerim %25-
%10-15 önerilmektedir. Başlangıç kısmına %100 gerim uygulaması kol kısmına ise gerim yapmadan bitirilmesi önerilmektedir.
Fasya düzeltme tekniği: Amaç fasyalar arasında titreşim hareketi oluşturarak gerilim ve yapışıklıkları azaltmayı hedefler. Tedavi edilecek fasya ya da kas tendonun hemen altından gerim yapmadan yapıştırılır. Şeridin orta bölümüne %25-%50 arası gerim uygulanır ve bu sırada baş kısmı gerimden etkilenmemesi için elle sabitlenir. Y şeridinin kolları gerilirken titreşim hareketi verilir ve son bölümü gerim yapmadan yapıştırılır. Miyofacial gevşetme amacıyla kullanılır. Uygulama yapılacak fasya alanı gevşek pozisyona getirilir. Bu sayede istenmeyen hareketlerden kaçınılmış olunur ve istenilen pozisyonda sabitlenme yapılmış olur.
Alan düzeltme tekniği: Bu teknikte I şeridi kullanılır ve bandın ortasında kalan 1/3 lük bölüme gerim uygulanır. Gerim uygulanan bant iyileşme istenilen alana yapıştırılır ve bant kenarları gerimsiz olarak yapıştırılır. Tek bir şerit veya üst üste binen bir dizi şerit kullanılabilir. Bu yöntemle, bantın altında basınç ve ağrıyı azaltan bir bölüm oluşturulmuş olur. Ağrı, enflamasyon, ödem gibi durumlarda cildi yukarı kaldırarak boşluklar oluşmasını sağlar ve bu sayede ödemi azaltır. Basınç azalmasına bağlı olarak kimyasal irritasyon azalır ve bu sayede ağrı azalır.
Bağ/tendon tekniği: Ligaman ve tendon yaralanmalarında kullanılmaktadır. Ligaman ve tendon üzerinde uyarıyı artırarak mekanoreseptörlerin uyarılması hedeflenir. Probleme göre origodan insersioya ya da insersiodan origoya doğru yapıştırılır. Direkt olarak ligaman üzerine %50-%75 gerim ile uygulanır. Başlangıç ve bitiş bölümüne gerim uygulanmaz. Bantlamada hastanın ekleminin fonksiyonel pozisyonda tutulmasına dikkat edilir.
Nöral teknik: I şeridi şeklinde bant kullanılır. Bandın genişliği 2,5 cm şeklinde ve %50 gerim ile sinir trasesi boyunca uygulanır.
Fonksiyonel düzeltme tekniği: Mekanik düzeltme yapma sırasında hastadan aktif hareket istenerek bandın yapıştırıldığı bir metottur.Bu yöntemle mekanoresöptörler uyarılarak istenilen şekilde hareket kısıtlanabilir ya da harekete yardımcı olunabilir. Cildin başlangıç kısmına gerim uygulanmaz, daha sonra hareket istenir ve %50-%100 gerim uygulanır. Duysal uyarılar sayesinde kontraksiyon sırasında daha az güç sarf edilmesine olanak sağlar.
Lenfatik düzeltme: Lenf dolaşımını düzenlemek, lenf damarları üzerindeki baskıyı azaltarak dokuda dolaşıma izin verecek bir aralık oluşturmaktır. Lenf sıvısının daha büyük lenf damarlarına ya da lenf düğümlerine boşalmasına yardımcı olur. Düzeltme tekniğinde tırmık tipi şeritleme yapılır. 4-6 parçaya ayrılır ve taban kısmı 2,5 cm kalacak şekilde düz olarak kesilmeden bırakılır taban kısmı lenf düğümünün yakınına ve lenfatik akımın yönüne uygun olarak yerleştirilir. Baş kısmına gerim uygulanmaz şeritlere %10-15 ya da %0 gerim ile aralıklı olarak uygulanır.